Амалгам

Во металургијата под амалгам се разбира легура од жива и други метали. Во стоматологијата апликација наоѓаат смеси на жива со сребро и додадени разни други метали во мали количини со цел подобрување на квалитетот на амалгамот. При мешање на жива со струготини од соодветните метали се добива пластична маса, која по некое време се стврднува. Во зависност од хемискиот состав се среќаваат неколку генерации амалгами:

• прва генерација - Стружките содржат три дела сребро и еден дел калај. Калајот ги подобрува манипулативните квалитети на амалгамот, но го влошува механичката и хемиската отпорност на крајниот производ – готовата обтурација

• втората генерација - се додава бакар и цинк. Бакарот ја намалува пластичноста и ја зголемува тврдоста и цврстината, а цинкот штити од оксидација

• третата генерација - кон смесата на првата генерација амалгам се додава евтектична легура од сребро и бакар

• четвртата генерација - тука веќе е добиена легура меѓу среброто, калај и бакар, во која легура голем дел од калај е поврзана со бакарот

• петта генерација - кон амалгам од четвртата генерација е додадени индиум

• шестта генерација - се додава и паладиниум.

Во реакцијата на стврднување на амалгам се добиваат неколку фази:

• гама - 1 - фаза - спој на среброто и жива, која е механички најцврста и со највисока на корозија отпорност

• гама - 2 - фаза - съдинение меѓу калај и жива, што е со помала отпорност и е причина за корозија. На оваа фаза се должи добиената после време црна боја на амалгам пломбите. Поради тоа во повеќето современи амалгами (од 3 - 6 генерација) нема спектар - 2 - фаза. Во нашиот кабинет се користат само амалгами без спектар - 2 - фаза. За жал тие се стврднуваат многу брзо (за 1 - 2 минути) и поради тоа се бара брзина од страна на стоматологот при ставање на матерјалот. Добриот терапевтски резултат сепак го оправдува напорот

• фази на други метали - тие се со дополнително значење за цврстината и можноста за полирање на обтурацијата

• живачна фаза - тоа е останала нереагирал жива во матриксот на амалгамот.Од механичка гледна точка тоа е најслабата фаза. Освен тоа е можно слободната жива да се емитува во организмот со сите штетни последици од тоа. Затоа е многу важно да се избегне добивањето на оваа фаза, што при рачно мешање е многу тешко - не може да се дозира во точен однос количината на жива и другите метали. Современите мешалки за амалгам имаат дозер кои обезбедуваат прецизна доза. Затоа според мене е крајно недопустливо во една современа дентална практика да нема мешалка за амалгам.

На крајот кои се добрите и лошите страни на амалгамот? Добрите се два - ниска цена и биолошката подносливост, а лошите страни се доста повеќе. Ниската цена на материјалот овозможува да биде ниска и цената на крајниот производ – готовата пломба, што никако не е без значење кај бугарските пазарни услови. Биолошката подносливост пак дозволува амалгам да се користи кај некои многу специфични случаи - ретроградно запечатување на канали и изградба на длабоко фрактурирани корени.

Уште еден плус во корист на амалгамот - останатите процепи меѓу пломбата и забот постепено се исполнуваат со корозивни производи и тие исчезнуваат - тоа се уште не се добива кај никој композит, односно и најлошо поставениот амалгам е подобар од лошо поставениот композит. Се разбира, во областа на естетиката амалгамот сериозно губи по поени. Постои и уште еден минус - волуменските деформации на кои амалгамот подлежи под влијание на џвакаџките сили. Овие деформации стануваат причина за промени во формата на пломбата за нејзиното излизгување надвор од шуплината и (во најлош случај) за фрактура на делови од забниот емајл или дури и на целиот заб. Се разбира, не треба да верувате дека нешто толку злобно ќе се случи кај секоја амалгамаска обтурација и да се доведете во паника - фрактури се среќаваат главно кај девитализирани заби, големи пломби и многу тенки други странични ѕидови на забот. Такви феномени не се откриваат кај ниту еден композит, ете зошто тоа каков материјал ќе се користи зависи најмногу од конкретната клиничка ситуација. Најдобро е пациентот да остави стоматологот да процени на кој начин да го поправи кариозниот дефект - обично стоматологот ги нуди можни варијанти и изборот на пациентот се сведува обично до два или три материјали.  

Почетна страница        Адреса на клиниката        Информации за пациентот